polisse

Polisse, reż. Maïwenn, Francja 2011.

Wpada się od razu w środek, jakbyś budził się w roju. Wokół chaos i tłum – nie rozpoznajesz twarzy, nie przyporządkowujesz etykietek „kto jest kto”, wątki się plączą (ale kołtun nie powstanie), scenografia nie ma nic wspólnego z przemyślanym wnętrzem czy wyselekcjonowanym terenem. I właściwie galimatias trwa do końca. Do końca nie wszystko jest jasne. Ale czujesz na czym polega ta robota i kim są bohaterowie – lepiej, niż gdyby ktoś prowadził cię za rękę i wskazywał palcem na każdy element z osobna.

To francuska policja, Departament Ochrony Dzieci, którego chlebem codziennym jest wyrywanie dzieciaków z najróżniejszych zagrożeń, w pobliżu których nigdy nie powinny były się znaleźć. To ochrona przed dorosłymi, często z najbliższego otoczenia. Pedofilia, kazirodztwo, wykorzystywanie w najróżniejszych celach i na różne sposoby. 

Film nakręcony metodą zbliżoną do cinéma-vérité, bliską dokumentowi, podpatrującą świat bez naginania go do scenariuszowych torów, kreującą „potok życia” bez ustalania parametrów jego nurtu. 

Czas na sprostowania. Film jest paradokumentalny, ale ma fabularny nerw, który podpatrywanie pracy policji uzasadnia, ufikcyjnia i indywidualizuje. Oto Melissa przygotowuje fotoreportaż o tym, jak „działa” ta placówka. Wchodzimy więc wraz z nią w ten hermetyczny świat jako ludzie z zewnątrz. Ona jest tu pomostem. 

Na planie pierwszym praca. Przesłuchania. Czasami dzieci. Czasami dorosłych, niebudzących sympatii, bo choć wyrok sądowy jeszcze nie zapadł, ich rola jest dwuznaczna. Akcje w terenie. Ale ta praca ma swoje przedłużenie w klimatach całkiem prywatnych. Po pierwsze: rodziny, prywatne problemy policjantów. Czyjś rozwód, czyjaś bulimia, alkoholizm, nieustabilizowana sytuacja, ciąża. Po drugie: policjanci znają się na wylot, przyjaźnią, spędzają ze sobą mnóstwo czasu, wspólnie odreagowują napięcie, czasem się wspierają jak nikt, to znów wyładowują na sobie skumulowane emocje. Taki rój. I gdy się przypatrujesz, możesz poczuć powiew rutyny, silną dawkę adrenaliny, coś co wypala, ale nie pozwala odłączyć się od kroplówki, bo ona jest dla uzależnionych życiodajna.

Myślę sobie, że lubię (lubimy?) filmy o życiu jakiejś grupy zawodowej, jakiegoś zespołu połączonego wspólnym zadaniem a rozczłonkowanego siłą indywidualności, które go tworzą. Bo to z jednej strony odsłona jakiejś profesjonalnej niszy. Z drugiej strony – gra rutyny ze świeżością. To otwiera lufcik na wzruszenia (w Polisse – np. – wątek Freda przeżywającego rozpaczliwy płacz chłopca, zostawianego przez mamę, która wie, że nie da rady go wychować). To daje szanse na wtargnięcie w zawodowy świat żywiołu emocji prywatnych –  bardzo kuszące i absorbujące również emocje widza.

Wreszcie trzecia strona, którą uwzględniam, gdy myślę o tym, dlaczego lubię wchodzić w te profesjonalne kręgi, to toksyczność różnych zawodów. Polisse dostarcza rewelacyjnych podpatrzeń. Ktoś zauważy, że zaangażowanie w pracę (tu policji, ale to naprawdę można sięgnąć do analogicznych profesji) niemal gwarantuje poharatane życie prywatne. Ojciec-gość w domu, partner, któremu stygnie cierpliwość, przegapione dzieciństwo własnych dzieci. Rozjazdy, rozstania i wywrotki. Ale nie dość na tym! Co dzieje się z psychiką głównych obserwowanych!
W filmie Maïwenn ta niemożność rozładowania napięć jest naprawdę przejmująca i najmocniej wybrzmiewa w zakończeniu. Bo przecież ciężar problemu i krzywda wyrządzana dzieciom naznacza nie tylko bezpośrednie ofiary. Osadza się również na tych, którym przypada rola ratowników: Iris w dramatycznym finale, Nadine w furii atakującą przyjaciółkę, Sue Ellen znieczulającą się alkoholem. 

Maïwenn zrobiła naprawdę dobry film. Bo bliski życia i prawdziwy. Bo balansujący między tragizmem a komizmem – to jest moim zdaniem kryterium wartościujące dobre filmy. Bo niektóre sceny to prawdziwe majstersztyki.

Nie wiem, może i nie ma się z czego śmiać, ale scena, w której Nora tłumaczy muzułmańskiemu uzurpatorowi życia własnej córki, że niech no ją sprzeda, a ona oskarży go o gwałt zanim naprawdę wybrzmi – scena energetycznie rewelacyjna! Albo gdy zmęczeni przesłuchują dziewczę „zmuszone” do czynów nierządnych, gdyż ukradli jej telefon, a ona go chciała odzyskać… Wszystkich ogarnia głupawka, gdy dziewczę przekonuje, że musiała, bo to był smartfon.;)

Lub inna nastolatka, która tonem pogardy patrzy na trzydziesto- czterdziestoletnie policjantki, nijak nierozumiejące, że życie erotyczne młodych to ciężka praca i nadążanie za nowościami, by nie wypaść z obiegu.;) I wszystkie te przekomarzania małżeńskie, dyskusje… Ależ ci Francuzi są czupurni! Więc naprawdę doceniam, że udało się w tym filmie podejść tak blisko życia, udźwignąć spory ciężar i nie przytłoczyć.

Poza tym: sama Maïwenn! Dla mnie odkrycie. Nie tylko reżyserka, również scenarzystka (i podejrzewam: producentka) oraz aktorka. To ona wciela się w Melissę. Piękną fotografkę, która nie chcąc się wyróżniać, chodzi w okularach-zerówkach i koczku. A jej kariera modelki i aktorki ma już sporo zapisanych stron. Oczywiście, to ona na zdjęciu powyżej.

I znów sięgam na blogi francuskie, gdzie wszystko już wcześniej było opisane, i polecam uwagi o mocno zakręconej biografii tej reżyserki. Pisze o tym Katasia na voyages,voyages.